Şeli Benhabib’de Otobiyografik Kavramlardan Kültürel Söylemlere Doğru İvme Kazanan Arayışlar

Benhabib´in sanat piyasasının soluğunu kesen merkeziyetçi oluşumların dışında kalarak, tamamı ile bireysel çabalarla sürdürdüğü “sanat” kavramını anlama ve biçimlendirme uğraşı, kendi içerisinde tutarlı bir gelişimin kademe kademe yansımalarına sahne oluyor. Kaynağını 20. yüzyılın düşünsel ve biçimsel değerlerinde bulan bu yenilikçi, aktif ve tempolu arayış, yeri geldiğinde tuval resmini aşan anı-bellek tazelenmelerine dayalı bir tavırla ortak bir seyir izliyor. Başlangıç evresinden itibaren kontrollü ve bilinçli bir gelişim, her yeni araştırma evresinde kendisini nedenleyenönceki oluşumlardan hız ve açılım kazanıyor. 1993 yılına ait kağıt üzerine akrilik malzemeyle oluşturulan natürmort denemeleri, hem pentür sanatını kavrama hem de biçimlerin arkalarında barındırdıkları gizli anlamları keşfetme amacını taşıyordu. Yine bu döneme ait desen çalışmalarında
neredeyse yüzeyden taşmaya meyilli objeler Benhabib´in görünenin ardında yatan nedenselliği, oluş felsefesini biçimlere yüklenen kültürel ve söylemsel açmazları aralama amacını açıkça ortaya koyuyordu. Ardından bu klasik uzam yanılsamasına dayalı ilişki, yerini giderek tercih edilen objelerin asıllarının tuvale bitiştirildiği düzenlemelere bıraktı. Natürmortları oluşturan objeler artık gerçekleriyle
yer değiştiriyordu. Benhabib, bir araya getirdiği günlük kullanım diline ait bu parçaları çoğunlukla kendisini çevreleyen yaşamsal alanlardan ve geniş tecrübelerinden arta kalan malzemelerden seçipalıyordu. Sanatçı bu sayede hem kimliğini ve kişiliğini keşfediyor hem de yakın çevresini bu sorgulama içersine çekiyordu.

Benhabib, şimdilerde, geleneksel anlamda kabul görmüş bir sanat nesnesini anımsatmayan bu yenibileşimlerle hem 20. yüzyılın ortak sosyal ve kültürel değerlerine el atıyor hem de kendisiyle ilgili paylaşım alanlarını daha geniş bir kitlenin ortak sorunsallarıyla çakıştırıyor. Bu amaçla dilbilimsel çözümlemeler ve göstergebilim kavramlarından yararlanıyor...

Bu gelişim içersinde sanatçı öncelikle kendisini sosyal ve kültürel yapının bir parçası olarak kabul ediyor, ardından günlük kullanım ve tüketim dilinde ıskalayarak geçtiğimiz iletişim, yazılım, ulaşım gibi kavramların insan psikolojisi üzerindeki ezici etkilerini araştırıyor.

Bu sayede kültürel işlevleri ya da durumları, sanat tanımının kavramsal doğası içersinde çözümlemeye çalışıyor.

Şeli´in bu yeni çalışmalarındaki teknik hesaplaşma ve sergileme endişesi önceki dönem işler ile ortak bağlantıya sahip. Genellikle işlevselliğini yitirmiş, tekrar kullanıma dönüştürülemeyecek malzemeler, yine ahşap kutular içerisine yerleştiriliyor. Fakat daha düzenli, açıklayıcı, neden-sonuç ilişkilerini pekiştirici bir yönteme dayalı olarak. Bu yöntem yalnız, tüketim toplumunun cazibeli ve fetiş nesnelerini bir araya getirmekle kalmıyor, kökenleri insanlık tarihi ya da modernizm ile paralel gelişen sembolik nesneleri de aynı sergileme ve çözümleme sistemi içerisine dahil ediyor.

Levent Çalıkoğlu-1998